Avontuurlijke schoolpleinen waar beton plaatsmaakt voor belevingsvolle natuur, stadstuinen die buurtbewoners bij elkaar brengen en natuurwandelingen met een gezonde inslag. Het zijn slechts drie van de enorme hoeveelheid activiteiten en projecten die IVN in 2014 initieerde. Algemeen directeur IVN Jelle de Jong over leren, genieten en verbinden.

‘Rust en ruimte, ontspanning en nieuwe energie. Maar ook vrijheid en verwondering, inzicht en inspiratie… Maak kennis met de natuur en het levert je heel wat op. Om die reden brengt IVN, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid, de natuur graag terug in de harten van mensen. Onder meer door de snelle verstedelijking en de opkomst van nieuwe media is de verbinding met de natuur verbroken. Die willen wij weer herstellen. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat mensen anders gaan handelen als zij de natuur van dichtbij beleven. Zij realiseren zich dat ze onderdeel zijn van die natuur, raken geïnspireerd, zijn bereid die te beschermen en vertonen vervolgens duurzamer gedrag. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bovendien dat natuur gezonder en gelukkiger maakt.’

Mensen dichtbij raken

‘Kinderen zijn voor IVN een belangrijke doelgroep. Breng je mensen op zeer jonge leeftijd met de natuur in aanraking, dan blijven zij daar een leven lang voor openstaan. Ze worden ambassadeur en brengen de liefde voor natuur weer over op hun kinderen. Met ons programma Scharrelkids zetten we daar vol op in. Maar waar raak je mensen het gemakkelijkst? Niet in de natuur die veel verder weg ligt, maar juist daar waar ze zijn: in de wijk, op het schoolplein, bij het verzorgingstehuis. Op al die plekken is IVN bezig met vergroening, samen met onze bevlogen vrijwilligers.’

Schoolpleinen groen maken

‘De kracht van IVN is dat wij een heel fijnmazig netwerk hebben, met 170 afdelingen verdeeld over twaalf provincies. We zitten overal in Nederland, en daar maken wij gebruik van. Bijvoorbeeld om schoolpleinen groener te maken. Begin 2014 startte het driejarig programma Gezonde Schoolpleinen in samenwerking met onder meer Jantje Beton, het Centrum voor Gezond Leven. Het doel is om betonnen pleinen om te bouwen tot groene klaslokalen. Een ruimte buiten met planten en dieren waar van alles valt te ontdekken en waar kinderen gezonder worden en spelenderwijs veel over de natuur leren. De eerste schoolpleinen zijn al opgeleverd. De Roerdomp in Zwijndrecht bijvoorbeeld is een prachtige groene oase geworden. Op de Utrechtse basisschool De Piramide was staatssecretaris van Rijn van VWS aanwezig bij de start. Ook bij De Tandem in IJsselstein is al zo’n avontuurlijk schoolplein gerealiseerd; een tuin die andere scholen in de omgeving zeker gaat inspireren. En het leuke is dat elke tuin anders is; kinderen, leerkrachten en ouders geven zelf vorm aan de inrichting.’

Natuur verbindt

‘In het verlengde ligt de campagne Groen Dichterbij, in 2014 al voor het derde jaar succesvol. We ondersteunden inmiddels 24 icoonprojecten. Daarbij verstrekken wij kennis en moedigen wij initiatieven aan. Op die manier heeft IVN al achthonderd initiatieven in steden en dorpen aan dit programma verbonden. Zo experimenteert een groep bewoners in Almere met het zelf beheren van groen. Ze gaan samen schoffelen om maar iets te noemen, onderhouden zelf hun leefomgeving en leren op die manier ook goed hun buurtgenoten kennen. In Groningen realiseerden flatbewoners hun eigen buurtmoestuin De Gelderse Es. In de moestuin liggen 22 tuintjes van elk gemiddeld twaalf vierkante meter. Ook is er een gemeenschappelijk deel met onder meer fruitbomen en een kruiden- en bloementuin. Ook hier zie je op een laagdrempelige manier verbindingen ontstaan. De huisarts bijvoorbeeld die aan de getatoeëerde muzikant vraagt hoe het met de wortelen staat.’

Succesvolle Slootjesdagen

‘Als grootste informele groene opleider van Nederland is educatie de belangrijkste pijler van IVN. Het meeste leer je door zelf te ontdekken. Op die manier proberen we al onze activiteiten een educatief karakter te geven. Met een kleine honderd IVN-afdelingen werden in juni 2014 weer de succesvolle Slootjesdagen georganiseerd. Kinderen vinden het nog steeds magisch om met hun schepnetje van alles bij de slootjes te beleven. Hoe overleeft bijvoorbeeld de kokerjuffer in het water? Vrijwilligers maken zo’n evenement het extra spannend en vertellen over het leven in de sloot en hoe dat samenhangt met de natuur aan land. Dat brengt elke keer weer tienduizenden kinderen en volwassenen op de been.’

Diabetici enthousiast

‘Gezondheid is ook zo’n maatschappelijk thema waar IVN graag op aanhaakt. We laten mensen ervaren dat groen een positief effect op hun gezondheid heeft. In het verslagjaar startten we serieus met de campagne Biowalking, een programma voor mensen die beweging hard nodig hebben. Allereerst richten wij ons op mensen met diabetes type 2. Nederland telt 800 duizend van deze diabetici. Voor hen is een serie wandelingen ontwikkeld waarbij naast een natuurgids ook medisch professionals meelopen. Denk aan een diabetesverpleegkundige, een fysiotherapeut of een diëtist. Deelnemers vinden het leuk om zo in contact te komen met lotgenoten. Ze ervaren bovendien dat ze vaak meer kunnen dan ze denken. Over die ene heuvel wandelen bijvoorbeeld die ze normaliter links laten liggen. En wat ze over de natuur leren, vertellen ze het volgende weekend graag aan hun kleinkinderen. Trots dat zij die kennis nu ook hebben.’

Trots op groei

‘Ook IVN is trots. Vooral op het feit dat we in 2014 weer zijn gegroeid. Het aantal leden groeide in het verslagjaar met meer dan duizend naar 23 duizend. Bijzonder, vooral in een tijd waarin veel vrijwilligersorganisaties onder druk staan. Zij laten jaarlijks zo’n 500 duizend mensen de natuur beleven, onder wie 100 duizend kinderen.’

Cursus voor ondernemers

‘Tot slot zijn wij trots op wat we in onze Nationale Parken doen. Die ontvangen elk jaar zo’n 2,5 miljoen bezoekers. We leiden de recreatieve ondernemers in en bij die parken - van kano- en fietsverhuurder tot uitbater van het pannenkoekrestaurant en manager van de grotere hotelketen - op tot ambassadeur van het landschap. Vijf dagen lang trekken deze ondernemers intensief op met onze cursusleiders. We leren hen alles over de natuur en het landschap in hun directe omgeving. De opgedane kennis dragen zij weer over aan hun gasten, die dat zeer waarderen. Ook de ondernemers zijn blij met dit initiatief en betalen graag voor deze cursus. Wat is nu leuker om je gasten juist op die verborgen fietsroute te wijzen waar je ook nog eens een zeldzame vlinder kunt tegenkomen? Met dit soort informatie onderscheid je je als ondernemer en versterk je de binding met je gasten. Zo worden al deze ondernemers ambassadeur voor hun natuur. En ook voor onze missie.’

Bouwen aan de toekomst kenmerkte 2014. Binnen de gekozen thema’s Natuur en gezondheid, Duurzame recreatie, Kind en natuur, en Groen dichterbij wil IVN sterke eigen groeiprogramma’s, producten en campagnes ontwikkelen. Waarbij we meetbaar effect bereiken en aan de vraag van opdrachtgevers voldoen. Zo geven we invulling aan onze maatschappelijke missie. En we zorgen ervoor dat we financieel meer op eigen benen kunnen staan.

In de afgelopen jaren werd de basis gelegd voor een gezonde organisatie. IVN maakte een professionalisering door en paste zich tijdig aan de veranderde externe financiering aan. In 2014 startte een strategische verkenning met de titel Groei en Beweging. Hierin staan diverse vragen centraal. Hoe kan IVN blijven groeien in maatschappelijk effect en maatschappelijke relevantie? Hoe kunnen enerzijds afdelingen onderling en anderzijds vrijwilligers en beroepsorganisatie nog effectiever samenwerken? En op welke manier kan IVN zich ontwikkelen van een vereniging naar een beweging? We voerden deze verkenning uit samen met IVN-afdelingen en andere organisaties. Daarnaast kwam de samenwerking met de KNNV, Vereniging voor Veldbiologie, in een stroomversnelling. De beide verenigingen zijn complementair: de KNNV is sterk in natuurstudie en IVN in natuureducatie. De ambitie is uitgesproken om op te gaan in een grotere, gezamenlijke organisatie.

Financiën

De financiële ontwikkelingen in 2014 geven vertrouwen. De begrote opbrengsten werden overschreden. Wel was er een daling ten opzichte van 2013, mede door het wegvallen van een deel van de Rijksfinanciering ten behoeve van de Nationale Parken. Voor 2015 zetten we in op een netto groei van de totale opbrengsten. Een ambitieuze doelstelling in een tijd waarin overheden bezuinigen en veel organisaties op het gebied van natuur- en milieueducatie in financiële problemen zijn gekomen. De beoogde kostenbesparingen werden in 2014 grotendeels gerealiseerd, waardoor we, net als in 2012 en 2013, een bijdrage konden leveren aan de continuïteitsreserve die in 2016 minimaal 33 procent van de personeelskosten moet bedragen.

Medewerkers

Ook wat personele zaken betreft was 2014 een goed jaar. De positieve financiële ontwikkelingen gaf medewerkers meer rust en zekerheid. De focus op groeiprogramma’s werkte positief. Voor het eerst scoorde de tevredenheid van medewerkers ruim boven de landelijke benchmark. Werkdruk bleef een belangrijk aandachtspunt, maar het ziekteverzuim daalde verder tot zo’n drie procent.

Onder de titel Groei Mee werd in 2014 meer aandacht besteed aan persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. Met alle medewerkers vonden groeiwandelingen plaats. Centraal daarin stonden hun kwaliteiten en talenten. Ook de vraag hoe zij die verder kunnen ontplooien om de groei van de organisatie te realiseren. Voor de ondersteuning hiervan is voor drie jaar zo’n € 250.000,- vrijgemaakt. In 2015 vindt de volgende stap in de implementatie plaats.

Samen met medewerkers werkten we in 2014 aan het definiëren van IVN merkwaarden en werkwaarden. Het definiëren van wat ons beweegt gaf veel energie. Alle medewerkers ontvingen een inspirerende projectmanagementtraining, pro deo aangeboden door Accenture. Ook vond een action learning programma plaats voor projectleiders provinciaal programma. Doel was het professionaliseren van lobby en account management. In november is het programma succesvol afgerond.

Ook gaan we meer flexibel personeel aantrekken. Daardoor kan IVN beter inspelen op wisselende inkomsten. Er werd opnieuw constructief samengewerkt met de Ondernemingsraad. Op 31 december 2014 waren er 91 mensen in dienst van Stichting IVN (77,4 fte). Zij werken verspreid over twaalf provinciale vestigingen en het landelijk bureau in Amsterdam.

Landelijk Bestuur en Landelijke Raad

Vereniging IVN kent een Landelijke Raad en een Landelijk Bestuur. De Landelijke Raad is het verenigingsparlement van IVN en is samengesteld uit een vertegenwoordiging van leden van de vereniging. Per regio is er een vertegenwoordiger aangesteld. Ook landelijke werkgroepen, zoals jongerenorganisatie WoesteLand en het IVN Cursushuis, zijn vertegenwoordigd in de Landelijke Raad. Het Landelijk Bestuur, benoemd door de Landelijke Raad, bereidt het verenigingsbeleid voor en draagt zorg voor de uitwerking daarvan. De voorzitter van het Landelijk Bestuur zit ook de vergaderingen van de Landelijke Raad voor.

In 2014 zijn drie nieuwe bestuursleden aangetreden, onder wie de nieuwe voorzitter, Kees de Ruiter. Zij vulden de vacatures in die eind 2013 waren ontstaan. Een vierde nieuw bestuurslid, Rolf Boersma, is eind 2014 voorgedragen en zal in het eerste kwartaal van 2015 worden benoemd. Eind 2014 bestond het bestuur uit Kees de Ruiter, Job van den Asssem, Jan Hermans, Arie de Koning, Max Leerentveld, Herman de Meijer, Sandra Norder en Nynke Runia.

Managementteam

In 2000 is er een splitsing gemaakt tussen de vrijwilligersorganisatie en de beroepskrachten van IVN. Daartoe is Stichting IVN opgericht, met als doel om de vereniging en haar vrijwilligers te ondersteunen en projecten binnen de doelstelling van de vereniging te realiseren.

Het managementteam bestond eind 2014 uit:
Jelle de Jong - Algemeen Directeur
Erik Ackerman - Directeur P&O en Communicatie
Fred de Jong - Regiodirecteur Noord (Drenthe, Friesland, Groningen)
Joline de Weerdt - Regiodirecteur Oost (Flevoland, Gelderland, Overijssel)
Petra Schut - Regiodirecteur Noord-West (Noord-Holland en Utrecht)
Daphne Teeling - Regiodirecteur Zuid-West (Zeeland en Zuid-Holland)
Piet Duizer - Regiodirecteur Zuid (Limburg en Noord-Brabant)

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken in de organisatie. In de Raad van Toezicht zijn statutair drie leden van het Landelijk Bestuur van de Vereniging vertegenwoordigd. De voorzitter van het Landelijk Bestuur is tevens voorzitter van de Raad van Toezicht.

De Raad van Toezicht bestond eind 2014 uit Kees de Ruiter (voorzitter), Louisa van den Broek, Jeannette van Dongen, Quirine Franken-Lisman, Jan Hermans, Max Leerentveld en Han Mouton. Zij kwamen in 2014 vier keer bijeen. Daarbij kwamen de gebruikelijke onderwerpen aan bod, waaronder strategie, management & organisatie, en financiën.

Ondernemingsraad

De Ondernemingsraad bestond eind 2014 uit Monique Winters (voorzitter), Corine Bok, Vasco Dangeli, Jeffrey Raymakers, Brenda de Schipper en Marieke Ankoné. In 2014 is de Ondernemingsraad onder meer om advies gevraagd over de implementatie van de Werkkostenregeling.

Dochtermaatschappij SME

SME Advies (Innovatie en Duurzaamheid BV) is een volledige dochter van IVN. Deze BV voert projecten uit op het gebied van duurzaamheid. SME werkt vanuit Utrecht met ruim vijftien adviseurs. De resultaten van SME zijn geconsolideerd in de Jaarrekening 2014.

Download Jaarrekening 2014 als pdf

Succesvol middel

Grootste fondsenwerver

Goede doelen steunen

Voldoende ruimte geven

Lees meer